Op 31 maart 2020 heeft minister Koolmees de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (hierna: ‘NOW’) gepubliceerd. Klik hier voor de regeling. Naar verwachting kunnen ondernemers vanaf 6 april een aanvraag doen bij het UWV. Deze bijdrage beoogt niet een uitputtende en inhoudelijke beschrijving van de regeling, maar is bedoeld voor ondernemers die op zoek zijn naar handvatten en tips voor de praktijk.   

A) NOW in het kort
Met de NOW kunnen ondernemers een tegemoetkoming in de loonkosten krijgen. Dat kan als zij een omzetverlies van tenminste 20% verwachten. De tegemoetkoming geldt voor een omzetdaling vanaf
1 maart 2020. De regeling geldt in beginsel voor drie maanden, maar kan als dat nodig blijkt verlengd worden.

De compensatie is maximaal 90% van de loonsom. De hoogte hangt af van het omzetverlies. Het UWV betaalt een voorschot van 80% van de gevraagde tegemoetkoming. Door de NOW kunnen bedrijven hun personeel blijven doorbetalen.

Achteraf stelt UWV de daadwerkelijke omzetdaling vast. En betaalt na, of vordert een deel van het voorschot terug. Deze regeling geldt voor alle werknemers, dus ook flexkrachten.

B) Wat bedoelt NOW met omzet?
Het begrip omzet dat wordt toegepast in de NOW is die zoals in het jaarrekeningenrecht van toepassing is. Voor de aanvraag is van belang dat er sprake is van 20% omzetdaling. De reden van de omzetdaling is niet van belang. Dat hoeft dus niet aangetoond te worden, de enkele daling is voldoende.

C) Hoe bereken je de omzet en de omzetdaling?
De omzet wordt als volgt berekend. Voor de aanvraag van het voorschot kiest de ondernemer de periode waarover hij de omzetdaling wenst te berekenen. De NOW biedt drie mogelijkheden: 1 maart – 31 mei, 1 april – 30 juni, 1 mei – 31 juli. Deze keuze is mogelijk gemaakt omdat in specifieke sectoren de omzetdaling later inzet dan 1 maart. Hierdoor wordt het voor meer werkgevers mogelijk om toegang tot de regeling te krijgen.

Maar let op! De nacalculatie van de werkelijke omzetdaling (de basis voor de toekenning van de daadwerkelijke compensatie) blijft betrekking hebben op de loonkosten tussen maart en mei 2020, ongeacht over welke van die driemaandsperioden (meetperiode) de omzet is bepaald.

De gekozen periode moet vervolgens vergeleken worden met de referentie-omzet over 2019. De som is omzet van 2019 delen door 4. Oftewel 25% van de omzet over 2019. Voor de vaststelling van de omzet 2019 is in beginsel het jaarverslag van belang.

D) Wat bedoelt NOW met het begrip loon?
Het gaat om het SV-loon (loon uit tegenwoordige dienstbetrekking art 16 Wfsv). Het betreft alleen de eigen werknemers. Oftewel, de sociaalverzekerde werknemers van de werkgever. Het loon is gemaximeerd op € 9.538,- per werknemer per maand.

E) Wat vergoedt NOW niet?
Niet vergoed worden pensioenpremies (wg/wn-deel), eindheffingsloon (WKR/reiskosten/studiekosten), (aanvullende) verzekeringspremies (WW/WIA), opbouw vakantiegeld etc. Hiervoor past de NOW een compensatie toe: het SV-loon mag met 30% verhoogd worden. Deze forfaitaire opslag is dus een correctie voor kosten die de werkgever betaalt, maar die niet tot het SV-loon behoren. Zie het rekenvoorbeeld onder H.

F) Wat bedoelt NOW met loonsom?
Alle individuele lonen van werknemers bij elkaar per loonbelastingnummer. Dat is per LH nummer, dus per werkgever. UWV betaalt 80% voorschot gebaseerd op loonsom over januari 2020. De toekenning en nacalculatie volgt op een later moment. Zie het rekenvoorbeeld onder H.

G) Wordt in de loonsom ook het loon van zieke medewerkers meegenomen?
Ja. De lonen van alle werknemers tellen mee, dus ook van de zieke werknemers. Voor zover ze (volledig) worden doorbetaald uiteraard.

H) NOW de berekening
Er zijn twee NOW berekeningen opgenomen. Eerste berekening ziet op het bedrag dat je als voorschot aanvraagt. Tweede berekening ziet op de nacalculatie en uiteindelijke toekenning van de compensatie.

Voorschot
% verwachte omzetdaling x loonsom januari 2020 x 3 (drie maanden) x 1,3 (30% compensatie/forfaitaire opslag) x 0,9 (90% vergoeding) =

Voorbeeld B
Werkgever heeft in de berekening van het voorschot, waarbij wordt uitgegaan van het tijdvak januari 2020, een loonsom van € 3.500.000 over de maand januari 2020 en een verwachte omzetdaling van 25%. Dat leidt tot een verwachte vaststelling van de subsidie van (0,25 x € 3.500.000 x 3 x 1,3 x 0,9) = € 3.071.250 in totaal. Hiervan krijgt de werkgever een voorschot van 80% ad € 2.457.000.

Definitief
% daadwerkelijke omzetdaling x werkelijke loonsom over 1 maart 2020 – 31 mei 2020 x 1,3 (= 30% compensatie/ forfaitaire opslag) x 0,9 (90% vergoeding) =

Voorbeeld A
Dezelfde werkgever heeft een uiteindelijk gerealiseerde loonsom over maanden maart, april en mei 2020 van  € 12.000.000 (bijvoorbeeld 3x € 4.000.000,-)
Berekening is als volgt: € 12.000.000,- x 1,3 x 0,9 = 14.040.000,-

Stel de omzet is gedaald met:
10% = subsidie € 0,- (drempel voor de compensatie is omzetverlies van tenminste 20%)
50% = subsidie 50% x € 14.040.000,- = €7.020.000,- (minus voorschot € 2.457.000,-) = € 4.563.000,-
90% = subsidie 90% x € 14.040.000,- = € 12.636.000,- (minus voorschot € 2.457.000,-) = € 10.179.000,-

Dit is slechts een voorbeeld ter illustratie. Talloze scenario’s zijn denkbaar. Waaronder die waarbij de daadwerkelijke loonsom in de periode maart – mei lager ligt dan het meetmoment jan 2020. Bijvoorbeeld omdat flexkrachten toch minder werden betaald/ingezet. Of dat de omzetdaling niet zo laag was als bij de aanvraag van het voorschot gedacht. Uiteindelijk leiden deze variabelen tot een verhoging of juist een verlaging van de subsidie. Ook een terugvordering is mogelijk als een te hoog bedrag als voorschot werd verstrekt. Ben je van de scenario’s bewust en houd daar rekening mee.

I) Welke voordelen heeft de NOW voor de werknemer en de werkgever?
De regering heeft de Werktijdverkorting (Wtv) ingetrokken. De NOW kwam hiervoor in de plaats. Dat levert een aantal voordelen op:

Werknemer

• Gedurende de Wtv moesten werknemers hun WW-rechten verbruiken. Bij de NOW is dat niet het geval. De NOW tast het WW-recht van de werknemer niet aan. Dat is met name van belang voor de werknemer die maar weinig WW heeft opgebouwd en na afloop van de Wtv wordt ontslagen;
• Tijdens de NOW geldt een ontslagverbod (alhoewel, zie hieronder);
• Loon wordt doorbetaald.

Werkgever

• Voor de NOW is bepalend omzetverlies gekoppeld aan de loonsom. Bij de Wtv moest de werkgever aantonen ‘vermindering van arbeidscapaciteit’. In de praktijk een stuk lastiger.
• Werkgever krijgt ook compensatie voor werknemers die geen of (te) weinig WW hebben opgebouwd.
• Vanaf 1 januari 2020 geldt de regeling dat werkgevers met terugwerkende kracht een hoge WW premie betalen voor vaste werknemers die in een kalenderjaar meer dan 30% hebben overgewerkt. Deze regeling wordt buitenwerking gesteld. Een belangrijke aanvulling voor sectoren waar het nu ‘alle hens aan dek’ is.

J) Is het aanvragen van de NOW regeling eenvoudig? 
De regeling is overzichtelijk maar niet eenvoudig. Een aanvraag voorbereiden kost tijd. Houd daar rekening mee. De NOW is zoveel als mogelijk geborgd tegen misbruik, dat maakt de regeling gecontroleerd en veelal geclausuleerd.

K) Hoe absoluut is het ontslagverbod in deze regeling?
Niet absoluut. Eerder werd gedacht dat een beroep op deze regeling als gevolg zou hebben dan een ontslag om bedrijfseconomische redenen, de zogenaamde a-grond, niet meer mogelijk was. Dat blijkt niet het geval. Ontslagaanvragen gedaan na 18 maart kunnen nog steeds, maar dan wordt het loon van de betreffende medewerker in de NOW verhoogd met 150%. Die 150% wordt in mindering gebracht op de loonsom waarover de compensatie wordt verstrekt. Kort en goed: die 150% wordt dus niet van de compensatie afgetrokken, maar van de loonsom waarover de subsidie wordt berekend. De werkgever betaalt dus een boete, maar het is op zich geen diskwalificatie voor een beroep op de NOW.

* Update 31 maart 2020 
De inkt van NOW was nog niet droog of er volgde een aantal aanpassingen. Een van deze aanpassingen houdt in dat de werkgever bij de ontslagaanvraag wegens bedrijfseconomische redenen aannemelijk zal moeten maken dat het ontslag niet kan worden voorkomen door een beroep op de NOW, en waarom niet! Er komt dus een extra voorwaarde bij, naast de al bestaande voorwaarden voor bedrijfseconomisch ontslag die zijn opgenomen in art 7:669 lid 3 sub a BW en de Ontslagregeling. Dit maakt het hierboven opzegverbod in deze regeling steviger dan bij aanvang van de regeling. 

Ontslag op andere gronden is gewoon mogelijk, zonder effect op de NOW. Dit geldt eveneens voor een proeftijdontslag, het niet verlengen van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd en een beëindiging van de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden.

L) Is de regeling in overeenstemming met de bedoeling ervan: namelijk het behouden van werkgelegenheid?
We zullen de effecten moeten afwachten. Zoals hiervoor beschreven zijn de voorwaarden van een bedrijfseconomisch ontslag aangepast. Of reorganisaties nog kunnen doorgaan is de vraag. Toestemming of niet, de consequentie is een NOW boete-opslag en dus minder compensatie. Andere ontslagvormen blijven toegestaan. Ook het kostenaspect is interessant. Gebruik van de NOW levert 90% compensatie op, maar het niet verlengen van een flexkracht bespaart 100% van het loon. Hoe gaan werkgevers met die keuze om? Tot slot is het ook de vraag hoe de forfaitaire opslag van 30% op het SV-loon – dit ter compensatie van de door werkgever betaalde kosten (zie wat vergoedt de NOW niet) – zich verhoudt tot de daadwerkelijk betaalde kosten.

M) Ben ik verplicht om de compensatie te gebruiken voor het betalen van loon? 
Ja. De compensatie is bedoeld voor het betalen van loonkosten. Het is niet toegestaan om leveranciers of verhuurders te betalen, of andere aflossingen te doen. Eveneens geldt de verplichting om het loon van de werknemers volledig door te betalen over de periode dat je compensatie krijgt. Dus vragen om bijvoorbeeld een loonoffer, kan niet samengaan met een beroep op de NOW regeling. Het is dus of het een, of het ander. Doe je de NOW dan moet je ook doorbetalen, in ieder geval tot 31 mei 2020. 

Let op: als misbruik wordt vastgesteld dan kan de compensatie worden geweigerd, en zal het ontvangen voorschot (volledig) moeten worden terugbetaald.  

N) Welk effect heeft de NOW op werkgevers die gebruik maken van payroll- en uitzendkrachten? 
De horeca is bijvoorbeeld een sector waar veel gebruik wordt gemaakt van payrollconstructies. Ingeleende krachten (zoals payroll- en uitzendkrachten) tellen niet mee in de loonsom van het bedrijf waar ze de werkzaamheden verrichten, maar tellen mee in de loonsom van de werkgever waar ze op de loonlijst staan. Door de gekozen constructie is dat de  payrollonderneming. Dat betekent de horecaondernemer voor deze werknemers geen compensatie kan krijgen, dit is slechts voorbehouden aan de payrollonderneming.

O) Kan ik in bezwaar?
Ja. De NOW is een subsidieregeling die valt onder het bestuursrecht. Dat betekent bezwaar en beroep openstaat tegen een besluit dat wordt genomen.